–
WINTERSWIJK – De organisatie van ijsvereniging Winterswijk kreeg dinsdagavond van alle kanten lof toegezwaaid. Het waren kersen op een toch al fraaie taart, bereid door een team van knappe technici, wijze wetenschappers en nuchtere vrijwilligers. Maar de vereniging wil nu meer. Een Nederlands Kampioenschap bijvoorbeeld. En ijs maken met een luchttemperatuur van boven nul. “Hoe blijven we ook in de toekomst schaatsen op natuurijs, dát is onze missie”, klinkt het. Het verhaal over de ‘Wonderbaan van Winterswijk.’
Natuurlijk zijn ze er, critici die vinden dat het ijs op ondergespoten atletiek- of skeelerbaantjes met teveel kunstgrepen tot stand komt. ‘Geen echt natuurijs’, wordt er dan geopperd. Maar het aantal tegenstanders sneeuwt onder bij de honderden enthousiaste reacties die de ijsclub ontving. En ook na de geslaagde eerste marathon regende het complimenten van deelnemers die vaak nooit eerder op de 400 meter baan in Winterswijk actief waren.
“Dit ijs is vergelijkbaar met Thialf Heerenveen”, jubelde Elsemieke van Maaren uit Zuilichem totaal verrast. Haar vierde plaats, net buiten het podium, was balen. Maar die teleurstelling verdween snel. “Ik ben super verbaasd hoe deze baan erbij ligt, echt nog nooit meegemaakt.” Een mannelijke collega was al net zo euforisch. “Kwalitatief heel goed ijs, je bleef maar glijden.”
Wat is nu het geheim achter deze supersonische vloer die slechts één nacht strenge vorst nodig heeft om tot iets speciaals te komen? Het antwoord is een combinatie van technieken die aan de Bataafseweg in Winterswijk perfect samenkomen.
Van een ingedutte club naar bloeiende vereniging
Auke Spijkstra, sinds 2000 de voorzitter, en vooral ijsmeester Hendrik van Prooije zijn drijvende krachten. “Hendrik is de motor achter dit project”, gunt Spijkstra de voormalig marathoncoach de eer. Van Prooije glimlacht: “In 2016 zei Auke dat we een nieuwe ijsbaan nodig hadden en of ik die kar wilde trekken. In zeven jaar zijn we van een ingedutte kleine club naar een bloeiende vereniging gegroeid met over de duizend leden. Een droom die ik nooit had durven dromen, maar wel is uitgekomen.”
Naast een geavanceerd sproeisysteem waarin vijf technische mensen anderhalf jaar lang werkten, is vloerisolatie een toverwoord van het succes. Zo werd een hoogleraar energietechnologie ingeschakeld. “Er is veel contact gelegd met de wetenschap”, vervolgt de ijsmeester. ‘We hebben samenwerking gezocht met de Universiteit van Twente. Uit al die kennis hebben we net de goede dingen geplukt.”
Een speciale ondergrond en moderne vriestechnieken liggen aan de basis van de Winterswijkse wonderbaan. De vloer bestaat uit een laagje asfalt van negen centimeter met daaronder twintig centimeter schuimbeton vol isolerende luchtbelletjes. Tussen de lagen geven sensoren de temperatuur aan. Het schuimbeton zorgt ervoor dat de grondwarmte niet omhoog kan. Dooi komt immers niet van boven, maar van onderen, zo werd onderzocht.
Spierwitte coating
De kou wordt beter vastgehouden door de isolerende laag. In vergelijking met gebroken puin, zoals bij veel andere banen, scheelt dat twee tot drie graden, ontdekte een student. Het van originele zwarte asfalt krijten ze in Winterswijk nu nog wit. Dat bevordert het aanvriezen. Het ijs blijft ook langer liggen, mede door reflectie van zonnestralen. Doel is op termijn een spierwitte coating op de baan maken, die de vereniging een slordige 80.000 euro kost.
Daarnaast wordt gebruik maakt van een onbemande sproeiarm van ruim twaalf meter die water als nevel over de ijsbaan spuit. Elke ronde zorgt voor ongeveer 0,1 millimeter. Met drie centimeter spiegelglad ijs kreeg Winterswijk dinsdagavond dan eindelijk de primeur. “De toekomst is sproeien op een geïsoleerde witte baan”, vat Van Prooije het geheim samen.
‘Wij gaan ijs maken bij 2 graden’
Maar ook nu ligt er in de Achterhoek al een baantje dat zijn gelijke niet kent. Doelen zijn de komende jaren het organiseren van grote wedstrijden, zoals een Nederlands kampioenschap. “We hebben zeker nog stappen te gaan”, zegt Van Prooije. “Er komt zeker nog nieuws. Ik denk dat wij ijs kunnen maken bij twee graden boven nul. Dat gaan wij doen. De ondergrond moet dan iets onder de nul graden liggen. Dan kun je 0,7 millimeter ijs per uur opbouwen. Het staat ook in een van de onderzoeksrapporten. Het is mijn eerstvolgende ambitie.”
Nagenieten
Voorlopig is het nog even nagenieten. Na een aantal zenuwslopende dagen, want Winterswijk wilde dolgraag de primeur van eerste marathon. “Eind vorig jaar lukte het net niet, maar dat is achteraf een goede generale geweest. Het heeft weer onwijs veel inspanning gekost van alle vrijwilligers, maar we hebben de gemeenschap hier trots gemaakt”, weet Spijkstra.
Als een leerling die examen moest doen
Van Prooije kijkt in het clubhuis tevreden rond als hij door het raam ziet hoe de laatste mensen huiswaarts gaan. Spanning heeft bij de ervaren ijsmeester plaats gemaakt voor pure ontspanning. “Toen de KNSB hier dinsdagochtend de baan verliet en naar concurrent Haaksbergen ging, voelde ik mij een leerling van een examenklas die op de uitslag zat te wachten”, lacht hij.
“Dit hebben we bereikt”, vult Spijkstra aan. “Ons doel is om jongeren aan het schaatsen te krijgen. Het klimaat warmt op. Het weer verandert. Maar wij gebruiken naast de wetenschap ook ons boerenverstand. En daarmee komen we ver. Onze missie in Winterswijk is hoe de mensen toch kunnen blijven schaatsen. Daar gaan we voor.”
Geschreven door Richard van der Made, Omroep Gelderland op 2024-01-10 17:57:13
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.