WINTERSWIJK – Wethouder Gosse Visser van Economie bracht in november voorzichtig de boodschap aan de gemeenteraad: ‘Een huis dat van het gas afgaat en een warmtepomp aansluit is een directe concurrent van een nieuwbouwhuis.” Deze mededeling kwam van de netbeheerders Liander en TenneT, die gemeenten al geruime tijd waarschuwen dat de grenzen van het elektriciteitsnet in 2025 bereikt zullen zijn. Dit zorgde voor onrust in de raad, die die avond moest discussiëren over de aanleg van een nieuw industrieterrein. ‘Welke impact heeft dit op de economie en werkgelegenheid van Winterswijk’, vroeg de raad zich af. ‘En lopen de plannen voor woningbouw gevaar?’
Hoewel Liander belooft dat in 2029 extra ruimte op het netwerk is, geeft die belofte nog geen enkele zekerheid over de stroomvoorziening. Door automatisering, robotisering, en het toenemende gebruik van elektrische auto’s en fietsen, doen we een steeds groter beroep op het stroomnetwerk. De vraag is of de verzwaring in 2029 voldoende zal zijn baart bestuurders in het Winterswijkse gemeentehuis de nodige zorgen. Er zijn te veel onzekerheden voor een eenduidige aanpak in gemeenteland. Zeker is dat de grenzen aan de elektriciteitsvoorziening ook de kleinverbruikers, dus iedereen gaat raken. Op piekmomenten is het nu al moeilijk om energie van zonnepanelen of windmolens op het net te krijgen. Sinds begin vorig jaar zijn er ook problemen met de stroomafname. Dat raakt Winterswijkse bedrijven die willen uitbreiden of verplaatsen.
Andere omgang energiegebruik
De behoedzaamheid waarmee de wethouder de gevolgen van onvoldoende netcapaciteit aankondigde, was een duidelijk signaal. Burgers en bedrijven moeten de moed niet opgeven in verdere verduurzaming. Het staat vast dat we het gebruik van fossiele brandstof veel sneller moeten afbouwen en de CO2-uitstoot met 60 procent CO2-moeten verminderen om om samen op deze aardbol te kunnen blijven leven. Isoleren van onze huizen is cruciaal om ons verbruik omlaag te brengen en bijvoorbeeld de aanschaf van een warmtepomp pas écht nuttig te maken.
En om de piekbelasting op het netwerk te voorkomen wanneer de bedrijven en winkels ’s ochtend opstarten, is een verandering in energieverbruik essentieel. (In Utrecht bijvoorbeeld is de stroomtoevoer naar de laadpalen sterk verlaagd.) “Daaraan moeten wij allemaal keihard aan werken”, stellen de beleidsadviseurs in Winterswijk.
Bij Centrum Duurzaam Winterswijk zijn de mogelijkheden in beeld om de gevolgen van overbelast netwerk voor inwoners te verzachten. Er zijn duidelijk ingrijpende maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat inwoners te maken krijgen met grote storingen in de wijk of het uitvallen van zonnepanelen. De gemeente zelf krijgt ook last van vertraging in bouwprocedures. Inwoners die een zwaardere aansluiting willen voor een laadpaal of warmtepomp worden nu al geconfronteerd met wachttijden van enkele maanden, deels door een personeelstekort bij Liander. Winterswijk heeft geen warmtenet als alternatief. De steenfabriek was een optie, maar de productie is verplaatst en de fabriek gesloopt. De warmte die vrijkomt bij de waterzuivering te gebruiken, strandde omdat het financieel niet sluitend was. Stadsverwarming zou vele zware aansluitingen voor warmtepompen op het net besparen.
Huis isoleren
“Het is verstandig dat inwoners hun toekomstige energieverbruik verminderen. Met isolatie kom je het verst. Een investering in zonnepanelen is nog steeds verstandig, ondanks de twijfels over de saldering”, zeggen de betrokken beleidsadviseurs Arjan Klein Nibbelink en Chantal Wolters bij het centrum. Inwoners die minder te besteden en/of een gedateerde woning hebben kunnen verschillende soorten subsidies aanvragen.
Hulp
“Er bestaan energieconciërges waar inwoners gebruik van kunnen maken. Verduurzamen is best ingewikkeld. Je moet het technisch-financieel allemaal kunnen snappen.” Gemeente en bedrijfsleven werken samen aan zogenaamde ‘energiehubs’, waarbij zij de opwek en verbruik met elkaar afstemmen om energie effectief te gebruiken en overbelasting van het net te voorkomen. “Ondanks de onzekerheden die netcongestie geeft, hebben we al veel gedaan en kunnen we nog heel veel doen om de problemen voor te zijn.”
Geschreven door Eveline Zuurbier op 2024-02-13 14:25:13