–
ZELHEM – In Zelhem gingen ze dit weekend helemaal los tijdens het jaarlijkse Høkersweekend. Bier drinken, feesten op muziek van Normaal en hard tegen elkaar aanspringen. Volgens velen is dat høken, maar is dat ook zo?
“Mensen buiten de Achterhoek kunnen het woord vaak niet ineens uitspreken”, zegt Diana Abbink streektaalconsulent bij het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers. “Dan wordt het iets als ‘heuken’, of zoiets.” Maar høken is met de ‘eu’ klank, als in het franse woord ‘soeur’, dat zuster betekent”, zegt Abbink.
‘Lekker en onbenullig’
Høken is als kreet bedacht door de Achterhoekse band Normaal. “Het is alles wat lekker en onbenullig is, een beetje woest, zolang het maar niks met seks of geweld te maken heeft”, zegt frontman Bennie Jolink van Normaal.
Ondanks dat het woord ‘høken’ al jaren bestaat, is het nog steeds springlevend en wordt het zeker in de Achterhoek nog vaak gebruikt. Zelfs de band ‘De Heinoos’ gebruiken het in hun bandnaam: ‘Høken met de Heinoos’.
“Kennelijk hebben we iets in gang gezet”, zegt Jolink. “Het kwam recht uut ons hart en we hadden zelf helemaal niet in de gaten dat het woord zo bijzonder was.”
Eigen betekenis
Høken heeft volgens Abbink door Normaal helemaal een eigen betekenis gekregen. “Het was al wel een bestaand woord in het Achterhoeks dialect, want je kon iemand ‘peutje heuken’, dat werd in het voetballen nog wel eens gezegd”, zegt Abbink. “Heuk um”, zeiden ze dan als het spannend werd.”
Maar het werd ook gebruikt als iemand snel door de bocht reed. “Dan zeiden ze ‘Hi-j heukt met zien auto of brommer deur de bochte”, zegt Abbink. “Normaal gaf het daarna een eigen betekenis en ze schreven het ook anders met een ‘ø’ in het midden. Die manier van ‘schrieven’ kenden we nog niet.”
Abbink geniet er van dat er in de loop van de jaren nieuwe dialectwoorden ontstaan. “Het betekent ook dat een taal leeft. Volgende week is het ‘Open Monumentendag’ en dan hebben we het ook over het Nedersaskisch en het Achterhoeks dialect”, zegt Abbink.
Meer bekende dialectwoorden
Naast høken zijn er meer Achterhoekse dialectwoorden die een eigen leven zijn gaan leiden. “Bijvoorbeeld ‘brommers kieken’. Het heeft een bredere betekenis gekregen dan mee naar buiten gaan om een brommer te bekijken”, lacht Abbink.
“En ‘vaak bu-j te bang’ was een slogan van de Zwarte Cross een aantal jaren geleden, maar het is een uitspraak die nu veel vaker wordt gebruikt in de Achterhoek.
Wij vroegen op het Høkersweekend aan de anhangers wat volgens hen høken betekent.
Geschreven door Davie Klein Gunnewiek, Omroep Gelderland op 2023-09-03 18:09:05
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.