ZUTPHEN – Sinds de sluiting van de afdeling acute verloskunde in het ziekenhuis in Zutphen is de druk op andere zorgverleners in de regio toegenomen. Verloskundigen moeten verder rijden en omliggende ziekenhuizen liggen vaker vol. Het gaat ten koste van de zorgmedewerkers, blijkt uit onderzoek van Omroep Gelderland.
Ernstig bloedverlies, te lang persen of een onverwachte stuitligging: het zijn situaties waarbij je als verloskundige snel naar het ziekenhuis wil met een bevallende vrouw. Maar sinds Gelre Ziekenhuizen in april 2023 de verloskamers in Zutphen sloot, hebben verloskundigen een dergelijke bevalling wel eens thuis moeten doen.
“Tijd en afstand hebben zeker een belangrijke rol gespeeld in situaties. Als de verloskamers van het ziekenhuis nog open waren, hadden we anders gehandeld”, blikt verloskundige Suzanne Mentink van Verloskundig Centrum Zutphen terug.
Even terug naar begin 2023: in februari kondigt Gelre Ziekenhuizen aan dat de afdeling acute verloskunde in Zutphen per 1 juli dicht gaat. Midden april blijkt de leegloop onder personeel al zo groot, dat de deuren per direct dichtgaan. Verloskundigen in de regio en omliggende ziekenhuizen moeten de klap opvangen.
Grenzen bereikt
“Het is op alle vlakken zwaar geweest. Voor ons allemaal gold: hoe houden we dit vol? We houden van ons vak en doen alles voor onze mensen, maar je bereikt grenzen”, vertelt Ellen Reek van verloskundigenpraktijk Buik&Co in Lochem.
Nu vrouwen niet meer kunnen bevallen in Zutphen, hebben alle ziekenhuizen in de omgeving (Deventer, Doetinchem, Apeldoorn, Arnhem en zelfs Winterswijk) meer bevallingen. Het grootste deel gaat nu naar het Deventer Ziekenhuis: dat zag in de eerste vijf maanden van 2023 nog slechts 12 bevallingen uit de regio Zutphen, in dezelfde maanden van dit jaar waren het er liefst 104.
‘Niet te doen’
De extra toestroom heeft er ingehakt, vooral vorig jaar zomer. “Soms zijn diensten niet te doen”, zo valt te lezen in notulen van Geboortezorg Salland, het samenwerkingsverband rondom het Deventer Ziekenhuis. Sommige kersverse moeders zijn kritisch en geven aan geen fijne zorg te hebben gehad. “Bij opname horen ze steeds van verpleegkundigen of artsen dat ze druk zijn, dat er weinig tijd is”, signaleert een verloskundige.
Dat verbaast gynaecoloog Joost Zwart van het Deventer Ziekenhuis niets. “Personeel moest de aandacht verdelen. Hier en daar hebben vrouwen dat zeker gemerkt. Maar soms is dat beter dan dat ze er helemaal niet in kunnen”, redeneert Zwart, die stelt dat de kwaliteit van de zorg niet onder druk heeft gestaan. “Als dat aan de orde is, komt er een opnamestop.”
Vaker vol
En dat gebeurt dus vaker: het Deventer Ziekenhuis ligt vaker vol. “Het aantal bevallingen gaat met pieken en dalen, maar we hebben veel meer pieken en nog maar heel weinig dalen”, stelt Zwart.
“Als een ziekenhuis vol is, sta je er als verloskundige alleen voor. Dan moet je gaan rondbellen en hopen dat een ander ziekenhuis wel plek heeft”, vertelt Ellen Reek van Buik&Co. “Vorige week nog zat Deventer vol, dus belde mijn collega naar Winterswijk. Daar wilden ze ook al bijna zeggen dat het vol was. Dan voel je je wel in de steek gelaten. Uiteindelijk heeft Winterswijk toen wel plek gemaakt.”
Volgens het Deventer Ziekenhuis zijn daar afgelopen jaar meer medewerkers aangenomen, onder andere uit Zutphen, om de extra toestroom aan te kunnen. Ook is er een extra bevalsuite gemaakt en is er, bij ruimtegebrek, zelfs plek op de kinderafdeling. Zwart: “Maar er staan nog steeds vacatures open, dus we zijn er nog steeds niet.”
Ambulances sneller gebeld
Zonder ziekenhuis om de hoek zeggen verloskundigen sneller een ambulance te bellen, voor ondersteuning bij een moeilijke thuisbevalling. Ook rijden verloskundigen minder snel zelf met een bevallende vrouw naar het ziekenhuis. Reek uit Lochem: “Moest ik voorheen bij een thuisbevalling alsnog met spoed naar het ziekenhuis in Zutphen, wat 15 minuten rijden was, dan stapte ik, als dat kon, vaak zelf in de auto. Maar als ik nu drie kwartier moet rijden, dan bel ik sowieso een ambulance.”
Maar dat gebeurt incidenteel, waardoor ambulancedienst Witte Kruis daar weinig extra druk door ervaart. “Voor de acute verloskunde gingen we van 17 naar 27 ritten per jaar”, stelt regiomanager René Smit.
Lange reistijd
De impact van de sluiting op de verloskundigen is natuurlijk mede afhankelijk van de ligging van hun praktijk. Waar de praktijk ‘Dieren Doesburg Brummen’ zegt er weinig last van te hebben – omdat ze al gewend was ver te rijden – heeft Buik&Co in Lochem het zwaar met de reisafstanden. “Vanuit Laren of Harfsen naar Winterswijk, als Deventer vol is? Dan ben je 45 minuten of een uur onderweg. Dat is heel heftig”, zegt Reek.
Dit terwijl de norm dicteert dat iedereen binnen 45 minuten, vanaf het belletje naar de hulpdiensten, in een ziekenhuis moet zijn. “Dat wordt blijkbaar geaccepteerd.”
Nu zijn de verloskundigen niet de enigen die vinden dat ze ver moeten rijden. De reistijd in de regio Apeldoorn/Zutphen is ‘relatief hoog’, staat ook in een onderzoek, gedaan in het kader van het Integraal Zorgakkoord. “Minstens 25 minuten om het dichtstbijzijnde ziekenhuis te bereiken vanuit de praktijklocatie, meer dan 35 minuten is ook geen uitzondering.” Dit terwijl wetenschappelijk onderzoek uit Nederland stelt dat het risico op babysterfte toeneemt als je meer dan 20 minuten onderweg bent naar het ziekenhuis.
Uitgestelde zorg
De langere reisafstand maakt ook dat verloskundigen bepaalde zorgtaken niet meer kunnen combineren. “Als je in Deventer bent voor een bevalling, kan je niet even een kraamvisite rijden in Zutphen. Dat kon je voorheen nog tussendoor doen, als iemand nog niet zover was met bevallen”, geeft verloskundige Suzanne Mentink van Verloskundig Centrum Zutphen aan. “Je bent meer tijd kwijt voor hetzelfde werk.”
Mede daarom heeft vrijwel elke praktijk extra verloskundigen of waarnemers aangetrokken. Dat is geen makkelijke zoektocht in een beroepsgroep waar al krapte is. Een aantal oud-medewerkers van Gelre in Zutphen is zelfs helemaal gestopt en voor de zorg verloren gegaan.
Nieuwe normaal
Al met al hebben verloskundigen en ziekenhuizen in de regio na het sluiten van de acute geboortezorg in Zutphen onder hoogspanning moeten werken. Toch zegt iedereen inmiddels: dit is nu hoe het is. De Zutphense verloskundige Suzanne Mentink: “Pas sinds een maand of twee begint het langzaam te wennen dat dit het nieuwe normaal is. Daarvoor was het roeien met de riemen die we hadden.”
OPROEP:
Ben jij het afgelopen jaar bevallen in de regio Zutphen en wil je je verhaal vertellen? Mail dan naar fremmers@gld.nl.
Omroep Gelderland heeft een onderzoeksredactie die misstanden aan het licht brengt. Ken je zo’n verhaal en wil je dat dat wordt aangekaart? Lees dan hier hoe je contact met ons opneemt.
Ziekenhuis in Zutphen sluit per direct de complete kraamafdeling
Irritatie over sluiting Verloskunde in Zutphen: ‘Dit gaat levens kosten’
Geschreven door Freke Remmers, Madelien Jansen op 2024-06-13T18:41:20+02:00
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.