LICHTENVOORDE – In de week dat ING een app introduceert die het bankfraudeurs moeilijker maakt rekeningen te plunderen, hoorde de kleindochter van een slachtoffer dat een verdachte voor de rechter komt. “Ik ben met mijn oma gaan oefenen.”
Opsporingsprogramma Plaats Delict van Omroep Gelderland en RTV Oost heeft wekelijks beelden van pinners die rekeningen plunderen van kwetsbare ouderen. Deze rekeninghouders tuinden in telefoontjes van bellers die zeiden bij de bank te werken en dat er iets aan de hand was met hun bankrekening. De grootmoeder van Maxime (*) uit Lichtenvoorde werd vorig jaar zelfs twee keer slachtoffer van zulke fraudeurs.
Deze week kreeg Maxime te horen dat van de twee verdachten een voor de rechter komt. “Dat is eind volgende maand. Ik ga naar de rechtszaak en een slachtofferverklaring voorlezen”, zegt ze.
De grote jongens blijven helaas buiten schot
“Het is”, vertelt de Achterhoekse, “een pak van mijn hart dat hij is opgepakt. Soms denk ik dat ze gewoon met elkaar samenwerken. Maar ja, de grote jongens, de mensen die bellen, die blijven buiten schot. In 9 van de 10 gevallen zijn het loopjongens die door de politie worden opgepakt.”
Dat neemt niet weg dat Maxime tijdens de rechtszitting tegen de verdachte de kans met beide handen aangrijpt om hem toe te spreken. “Wat ze mijn oma hebben aangedaan is heel erg. Ze is hard achteruitgegaan.”
Huisje gekocht
De kleindochter woont in Lichtenvoorde en op het moment van de twee oplichtingszaken woonde haar oma in Duiven. “Ik heb een huisje voor haar gekocht. Ze woont nu twee minuten bij me vandaan.”
Ze probeerde de vrouw, volgende week wordt oma 81, sinds de oplichting weerbaar te maken tegen cybercriminelen. Uitentreuren hebben beiden geoefend: als de bank zogenaamd belt, ophangen en Maxime bellen. “Nou, dat gaat goed hoor”, lacht de kleindochter. “Ze heeft zelfs een keer opgehangen toen de bank echt belde over een verzekering.”
Politie en justitie boeken echt wel successen, laatst nog in een zaak rond een bankfraudeur van 20. Hij maakte tientallen slachtoffers. De rechtbank in Zutphen doet volgende week uitspraak in deze zaak.
Banken beseffen dat ze ook wat moeten doen. ING komt met een tool waarmee je via de mobiele app kunt controleren of een telefoontje van de bank echt is. Die functie ‘check het gesprek’ is vanaf 16 april in gebruik.
Het werkt als volgt: wanneer een klant een alarmerend telefoontje ontvangt van iemand die zegt van ING te zijn, kan de rekeninghouder tijdens het telefoongesprek op een knop drukken en zijn of haar telefoonnummer intypen. De bank controIeert dan of er écht een ING-medewerker naar het telefoonnummer van de klant belt. De rekeninghouder ziet op zijn of haar scherm wat die dan moet doen.
ING Legt in deze video uit hoe het werkt. De tekst gaat daarna verder.
Maxime vindt deze tool een stap in de goede richting. Maar vragen heeft ze ook: “Hoeveel ouderen hebben een app, hoeveel doen er überhaupt aan internetbankieren?”
'Gaan mensen dit snappen'
Ze is niet de enige met zorgen. De schoonvader van Frans Hendriks uit Arnhem trapte in de oplichtingstruc van bellende criminelen. Dat liep goed af, omdat de man na het afgeven van de bankspullen aan een koerier de zaak niet vertrouwde en aanklopte bij de buren. “Dat was zijn redding”, zegt Hendriks.
Ook hij vindt de waarschuwing van de ING een goede zet. “Maar ik weet, eerlijk gezegd, niet of oudere mensen dit snappen. Gaan die ook in de app kijken terwijl ze worden gebeld?”
Banken nemen hun verantwoordelijkheid, reageert woordvoerder Marèl van Steenbergen van de politie Oost-Nederland. “Elke barrière helpt. Zoals ook de daglimiet die je kunt instellen op je bankpas en de tijdbegrenzer die banken hebben ingesteld als je de opnamelimiet verhoogt. Dan kun je nog niet meteen bij je geld. En criminelen dus ook niet. Dat werkt belemmerend.”
'Alle beetjes helpen'
Remco Spithoven is lector maatschappelijke veiligheid aan Hogeschool Saxion. Hij onderzoekt de digitale weerbaarheid van mensen. “Alle beetjes helpen”, zegt hij over de tool van ING. “Maar er bestaat niet één gouden greep om deze vorm van oplichting aan te pakken.”
De samenleving verwacht nog te vaak een technische oplossing in dit soort gevallen. “Daarom moet naast deze technische aanpak ook worden gewerkt aan het bewustzijn en het gedrag van kwetsbare ouderen”, vindt de onderzoeker.
Het is zowel aan de banken als de omgeving van de ouderen om hen weerbaar te maken. “Zoals de kleindochter die oefende met haar oma hoe te reageren als er gebeld wordt door iemand die zegt bij de bank te werken.”
Doe iets tegen de gecreëerde stress
Het probleem is complex, weet Spithoven: “Criminelen creëren op overtuigende wijze enorme stress bij hun slachtoffers. Je moet nu, direct in actie komen. Wanneer er stress wordt gecreëerd, is dat het teken dat het verhaal niet klopt. Door deze stress denken mensen niet helder na en gaan ze direct handelen.”
Doe dat niet, adviseert de onderzoeker. “Als het echt nodig is om acuut te handelen, dan kunnen banken dat prima zelf oplossen. Daar hoeven klanten geen actie op te ondernemen. Het is gewoon een smerige truc van criminele netwerken die hier enorme bedragen mee buitmaken. Gelukkig treden banken en bijvoorbeeld de politie hier steeds meer tegen op.”
(*) Maxime heet in werkelijkheid anders, haar gegevens zijn bij de redactie bekend.
Geschreven door Henri van Veen op 2024-04-12 17:05:00
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.