AALTEN – De Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) en de Achterhoek: op het eerste gezicht twee werelden die weinig met elkaar te maken hebben. Toch blijkt het verband groter dan gedacht. Hobbyhistoricus Remco Neerhof uit Aalten dook in openbare archieven en ontdekte dat talloze Achterhoekers in dienst van de VOC naar Azië vertrokken. “Ik had hier nog nooit bij stilgestaan.’’
Achterhoek en VOC blijken toch verbonden: onderzoek onthult vergeten geschiedenis. – Foto: Pixabay
Neerhof vertelt tegen Omroep Gelderland hoe hij op het onderwerp stuitte tijdens een onderzoek naar een ander onderwerp. “Ik onderzoek wat me voor de voeten komt. Tijdens een ander onderzoek kwam ik ineens dit te weten. Je denkt snel dat de Achterhoek daar niet mee te maken had maar het blijkt dus wel zo te zijn.”
Ruim 250 mannen uit Aalten en Bredevoort voeren mee naar de Oost, schrijft Neerhof in zijn stuk. De schepen waarop deze Achterhoekers zaten gingen voornamelijk richting Batavia. Een kleiner deel voer naar Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika), China, Ceylon (Sri Lanka), Bengalen (Bangladesh) en Tuticorin (India), schrijft Omroep Gelderland.
Hoge tol op zee
De reis was gevaarlijk: het merendeel van de opvarenden overleefde de tocht niet. Slechts een derde keerde aantoonbaar levend terug. Van anderen ontbreekt elk spoor in de archieven. Bijna de helft van de mannen vervulde een militaire functie, wat volgens Neerhof mogelijk te maken heeft met het garnizoen in Bredevoort destijds. Opvallend zijn ook oude beroepen die op de lijsten staan, zoals ziekentrooster, bosschieter, onderkuiper en patroontasmaker.
Avontuur of noodzaak?
Waarom deze mannen voor de grote wateren kozen en de Achterhoek verlieten is niet met honderd procent zekerheid te zeggen. Was het armoede, de drang naar avontuur of simpelweg het vooruitzicht van een vast inkomen bij de VOC? Bronnen suggereren dat vooral dat laatste een doorslaggevende rol speelde.
Op de vraag of hij zelf familieleden ontdekte in de VOC-archieven, antwoordt Neerhof ontkennend: “Mijn familie komt van oorsprong uit Aalten. Ze kwamen van de boerderij, zoals zovelen.”
Voor zijn onderzoek maakte hij gebruik van openbare bronnen, waaronder scans van originele documenten in het Nationaal Archief. Deze zijn bewaard gebleven en bieden een uniek inkijkje in het leven van Achterhoekers in VOC-tijd.
Geschreven door Sven Dimmendaal & Omroep Gelderland
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.