Bevat Video: Video
Lead image 1:
Lead image TXT 1: Re-enactors van de Slag om Grolle. Foto: Eveline Zurubier Foto: Eveline Zuurbier
Lead image 2:
Lead image TXT 2: Wethouder Bart Porskamp. Foto: Eveline Zuurbier Foto: Eveline Zuurbier
Lead image 3:
Lead image TXT 3: Jeroen Tank van het Stadsmuseum bij de kanonskogel met te scannen informatie. Foto: Eveline Zuurbier Foto: Eveline Zuurbier
Ankeiler: In de Oude Calixtus in Groenlo wordt het middelpunt voor een groot museum voor dat andere geschiedenis verhaal dan wat er in de meeste Nederlandse geschiedenisboeken staat.

- In de Oude Calixtus in Groenlo wordt het middelpunt voor een groot museum voor dat andere geschiedenis verhaal dan wat er in de meeste Nederlandse geschiedenisboeken staat.

Dit jaar is 450 jaar geleden dat Nederland wordt gevormd. Het jaar 1572 wordt in de Nederlandse geschiedenis aangemerkt als het begin van de ‘geboorte van Nederland’ én een keerpunt genoemd in de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648) Die oorlog staat ook bekend als de Nederlandse Opstand. De naam kenmerkt het ontstaan van Nederland in Europa.
Van een keerpunt was er voor de inwoners in Groenlo en in menig andere plaats in Gelderland geen sprake. “Hier leden de mensen onder een soort burgeroorlog die gaande was tussen de Spanjaarden en de Staatse -de nationale- troepen van de Oranjes. We merkten niets van alle glorie van de Gouden Eeuw. De Gouden Eeuw hebben Gelderland en Groenlo nooit gekend. In het westen duurde de oorlog tien jaar, hier tachtig jaar”, vertellen de betrokkenen die werken aan de realisatie van het Museum 1627. Het jaar 1572 wordt daarom in de geschiedenis van Gelderland en Groenlo ervaren als een regelrecht rampjaar, terwijl 1572 dit jaar nationaal wordt uitgerold als 450 jaar vrijheid om bij stil te staan.

Re-enactors van de Slag om Grolle. - Foto: Eveline Zurubier Foto: Eveline Zuurbier

De belegerde stad Groenlo viel in 1627 en het duurde nog tot 1648 voordat de vrede in Münster werd getekend en de Spaanse tijd in Europa ten einde kwam. Het herstel van de oorlog duurde nog heel lang. “Kijkend door de Gelderse, Achterhoekse en Grolse bril hebben wij een ander historisch verhaal ervaren”, duidt amateur-historicus Godfried Nijs de geschiedenis in de streek. Nijs is voor het nieuwe ‘Museum 1627’, waarvoor de stichtingen van het Stadsmuseum en die van de Oude Calixtus de handen ineen hebben geslagen, de adviseur voor het verhaal en de daarbij horende collecties die er te zien zullen zijn. Godfried Nijs werkte eerder samen met wijlen Joep van der Pluijm aan een boek over de circumvallatielinie en de diverse schansen die rondom Groenlo liggen. Dat zijn de restanten van de belegering van Groenlo door Frederik Hendrik, de neef van Maurits van Oranje, en zijn legers. Groenlo die het in die tijd economisch beter had onder de Spanjaarden, moest zich in 1627 overgeven aan de Staatse ruiterij.

Wethouder Bart Porskamp. - Foto: Eveline Zuurbier Foto: Eveline Zuurbier

Dat andere verhaal over Gelderland en Groenlo brengt ook het evenement van de Slag om Grolle in oktober en in de nabije toekomst de Spaanse Route wanneer bezoekers die beleven. Al met al dragen ook ‘de vestingstad terugbrengen in het centrum van Groenlo en het Museum 1627 in de Oude Calixtus bij aan de wetenschap dan in de Nederlandse geschiedenis staat geschreven, zei wethouder Bart Porskamp tijdens ‘Het Verhaal van Gelderland dat in een Zomertoer tijdens de vakantie negen verschillende locaties aandeed in Gelderland. In Groenlo was op de laatste zaterdag van juli een dagprogramma uitgezet met een looproute tussen tal van activiteiten. In de Mattelier waren lezingen van wetenschapper en geschiedkundig schrijver Ronald de Graaf en van Godfried Nijs die in opdracht van het Stadsmuseum een boek aan het schrijven is over de gebeurtenissen rond 1627 in Groenlo. Re-enactors en demonstraties als wolspinnen en kleuren, kleurden die dag het straatbeeld. De kerkers onder het stadhuis waren open. “Bezoekers leef je vandaag uit in Grolle”, zei de wethouder in de Oude Calixtus waar de dag van de Zomertoer van start ging.

Jeroen Tank van het Stadsmuseum bij de kanonskogel met te scannen informatie. - Foto: Eveline Zuurbier Foto: Eveline Zuurbier

Museum 1627 met allure als van andere nationaal bekende musea

In de Oude Calixtus kregen bezoekers de opzet te zien van een museum. Het krijgt de uitstraling die vergelijkbaar is met de andere grote musea in ons land. Er komt halverwege de hoogte een omloop in het kerkgebouw die opgedeeld is in bastions waar het verhaal wordt verteld. Een vaste collectie vertelt het verhaal van Groenlo. Godfried Nijs: “Er is al een heel indrukwekkende collectie in het Stadmuseum welke hier een plek krijgt. Daarnaast hebben we contacten met andere musea waaronder het Nationaal Militair Museum met een enorm groot depot waaruit we mogen putten. Er is een collectie helmen waarvan er helmen destijds in Groenlo zijn gedragen.” Nijs is betrokken als adviseur van de historische werkgroep. Hij zegt hierover: “In historisch perspectief moeten de verhalen wel kloppen.”

De vaste collectie wordt aangevuld met wisselende collecties met eigentijdse verhalen, ‘zodat de mensen blijven terugkomen en er elke keer weer iets nieuws te beleven is’. “Je houdt je telefoon bij een kanonskogel en je krijgt een verhaal te horen”, vertelt Jeroen Tank, voorzitter van het Stadsmuseum.

Met de verhuizing van het Stadsmuseum naar de Oude Calixtus en het geheel inrichten naar een museum dat van nationaal belang is een bedrag gemoeid dat opgelopen is naar 2 miljoen euro. De gemeente Oost Gelre en de provincie Gelderland investeren een kwart miljoen euro. De rest komt van donaties en uit fondsen en subsidies. Jeroen Tank: “We hebben een specialist ingehuurd die de fondsen aanschrijft en onze beweegreden onderbouwt. Hij zag toen we de plannen ontvouwden dat we heel serieus waren. De lat ligt heel erg hoog. We hebben aan het begin gezegd: ‘dit museum is niet alleen voor Groenlo maar kent een veel groter bereik. We wilden alleen met deze persoon in zee als hij de eindstreep ook zou halen. We zijn nu 5 jaar onderweg en we hopen dat we oktober van dit jaar ‘een go’ kunnen geven voor de daadwerkelijke realisatie van het museum.”

Extra informatie:

• Vestingsteden in Europa zijn bezig zijn met het uitzetten van de Route Espagna (Spaanse Route) die herinnert aan de Tachtigjarige Oorlog en de strijd die er rond die steden is gestreden. De route is vergelijkbaar met de Liberation Route die herinnert aan de opmars van de geallieerden aan het einde van de Tweede Wereld Oorlog.

• De Tachtigjarige Oorlog of de Nederlandse opstand was een heftige strijd met kenmerken van een burgeroorlog. Elke stad in de Nederlanden speelde hierin zijn eigen rol en heeft zijn eigen herinneringen. Sommigen bleven de landsheer, koning Filips II van Spanje, trouw. Anderen namen deel aan een opstand onder leiding van Willem van Oranje. Uit eigen beweging of noodgedwongen. Nu, 450 jaar later, zijn veel Nederlandse gemeenten lid van het Samenwerkingsverband 1572. Zowel plaatsen die deelnamen aan de Opstand als plaatsen die dat niet, of pas later, deden.

• Tussen 1572 en 2022 liggen 450 jaar, en de waarden die toen werden bevochten, spelen ook nu nog: vrijheid, verdraagzaamheid, verbondenheid, verscheidenheid. Daarom herdenken, want 450 jaar vrijheid is het waard breed bij stil te staan.

💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@1achterhoek.nl.